Het was een klein, maar veelzeggend berichtje in de krant van 18 januari: in het kader van Obor, China's initiatief ‘One Belt One Road', kwam na een reis van 18 dagen de eerste vrachttrein vanuit Yiwu, Oost China, aan in Londen. Dus niet in Rotterdam. Hiermee lijkt Nederland een gepasseerd station te zijn voor het prestigieuze plan dat de Chinese president Xi Jinping in 2013 aankondigde.

Obor, de vernieuwde zijderoute, loopt van China tot in Afrika en Latijns Amerika en komt neer op het implementeren van een uitgebreid infrastructureel netwerk van spoorwegen, havens, vliegvelden, autowegen, dammen en pijpleidingen waarlangs handel en investeringen makkelijke in- en uitgangen vinden. Inmiddels bijna vier jaar verder is het duidelijk dat het China menens is en dat Obor enorme kansen met zich meebrengt voor zowel de nationale handelspolitiek als het bedrijfsleven in Nederland. Chinese investeringen in het buitenland blijven gestaag groeien. Alleen al in 2016 investeerde China € 137 mrd in het buitenland en als men daar zachte leningen en subsidies bij optelt komt het totaal op meer dan € 275 mrd. Het grootste deel van deze investeringen komt terecht in landen die deel uitmaken van Obor.

Obor is totaal anders dan de gebruikelijke Chinese overheidsinitiatieven. Het is meer een beleidsidee, een langetermijnstrategie die een visie neerlegt voor drie generaties en geen vastomlijnd plan met tijdslijnen en concrete meetpunten. Juist daarom hebben de meeste landen in West Europa moeite om het goed te begrijpen en derhalve kansen te benutten, inclusief Nederland. Obor is veel meer dan een kortetermijnplan voor China om haar overcapaciteit in staal en cement te bunutten, zoals soms wordt beweerd. Het gaat hier om een dynamisch en flexibel plan en dat kan men zien aan de plattegrond van de Obor landen: niet alleen worden er steeds landen bijgevoegd, het meest westelijk eindpunt is dus inmiddels al verschoven van Rotterdam naar Londen.

Maar Rotterdam hoeft de boot niet te missen. De stad zou zich nog steeds kunnen positioneren als gateway tussen China en de VS: verscheping van goederen via Rotterdam naar New York zou, inclusief de treinreis, enorme tijdswinst voor Chinese exporteurs kunnen beteken. Schiphol zou zich krachtig kunnen positioneren in een combinatie met treinvervoer vanuit China en dus een interessante optie bieden wat prijs en reistijd voor bepaalde goederen en bestemmingen betreft.

En laten we niet vergeten dat het vervoer twee kanten opgaat en daarmee biedt Obor nieuwe kansen voor Nederlandse exporteurs.

Helaas is de reactie in Nederland over het algemeen lauwwarm. ‘We zien het wel als het zo ver is.' Maar zo werkt dat niet in China. Succesvol zakendoen met China vergt interesse voor en begrip en kennis van cultureel bepaalde do's and don'ts. Het is een lang en consistent proces van het opbouwen van vertrouwen, frequente face to face gespreken, thee en BaiJiudrinken en het uitwisselen van informatie en ideeën, dat uiteindelijk tot een echte relatie moet leiden.

Het moment om Beijing enthousiast te benaderen over mogelijke samenwerking is al lang gepasseerd. Landen in Oost Europa en het Verenigd Koninkrijk hadden beter door welke kansen er lagen en hebben hier handig op ingespeeld.

Maar er zijn ingrijpende geopolitieke verschuivingen gaande en als gevolg hiervan kan Nederland op herkansing hopen. TPP ligt op zijn sterfbed en de VS veranderen hun prioriteiten en lijken een meer isolationistische koers te gaan varen. Dit biedt China ruimte haar rol op het wereldtoneel te versterken. De aanwezigheid van president Xi Jinping bij het World Economic Forum in Davos was een duidelijk voorteken. Obor zal nog belangrijker worden in de handelspolitiek van Beijing. Daarmee zal de invloed van China, in ieder geval op economisch gebied, de komende jaren enorm toenemen.

De vraag is of men in Nederland beseft wat dit betekent. Soms lijkt het of men in Nederland gezellig op het strand speelt, terwijl wij vanuit China een handelsgolf zien aankomen. Natuurlijk vragen de grote politieke uitdagingen waar Europa voor staat aandacht, zeker in een verkiezingsjaar als dit. Maar de wereld staat niet stil. Wil Nederland de herkansing pakken en de Obor-boot niet missen, dan moet het een open blik houden.

Daniël de Blocq van Scheltinga is managing partner Polarwide en voorzitter van de Nederlandse Kamer van Koophandel in Hong Kong, Kathleen Ferrier  is voormalig Kamerlid CDA en woont en werkt in Hong Kong.